Niewątpliwie pierwowzorem festiwalu Jazz nad Odrą był stworzony przez ZSP Ogólnopolski Przegląd Studenckich Zespołów Jazzowych zorganizowany w dniach 5-6 maja 1957 roku we Wrocławiu z okazji obchodów Dni Wrocławia. Organizatorzy tego wydarzenia stworzyli je, będąc pod silnym wrażeniem odbywającego się dwa lata wcześniej w Warszawie V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów.

Zarówno jedna, jak i druga impreza była wyrazem buntu młodych ludzi wobec reżimu komunistycznego. W ówczesnych czasach szeroko pojęta muzyka jazzowa była kojarzona przede wszystkim z upadkiem moralnym, rozbestwieniem młodzieży, oraz ciężką niesubordynacją wobec władzy. Jak można się więc spodziewać, każde wydarzenie mające jakikolwiek związek z jazzem było mocno niemile widziane przez cenzorów wszelkiej maści. Nie przeszkodziło to jednak młodym ludziom interesować się jazzem na niespotykaną wcześniej skalę.

W roku 1963 studenci politechniki oraz odpowiednika dzisiejszej Akademii Sztuk Pięknych wpadli na pomysł zorganizowania przeglądu młodych pianistów jazzowych z Dolnego Śląska połączonego z konkursem. I tak oto przy aprobacie ZSP w roku 1964 pojawiła się pierwsza edycja Jazzu nad Odrą, który pierwotnie nazywano po prostu Przeglądem Jazzowym. Pierwszy festiwal odbył się w klubie „Pałacyk”, który był jednocześnie siedzibą ZSP. Połączono go zgrabnie z wystawą grafiki jazzowej. Podczas pierwszej edycji wydarzenia został odkryty między innymi wybitny muzyk jazzowy Ryszard Kruza, który wraz ze swoim Kwartetem Ryszarda Kruzy został uznany za indywidualność konkursu.

(MM / Fot. Pixabay/cc0)